Πως θα γίνει η μείωση φόρου στο πετρέλαιο θέρμανσης

Άρθρο του αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, Χρήστου Σταϊκούρα στην εφημερίδα Πρώτο Θέμα.

Το Υπουργείο Οικονομικών, στο πλαίσιο της διαρκούς παρακολούθησης της πορείας εκτέλεσης του Κρατικού Προϋπολογισμού, ιδίως δε των εσόδων από έμμεσους φόρους, που δείχνουν να υστερούν έναντι των στόχων του α’ τριμήνου 2013, αξιολογεί την απόδοση μέτρων που είχαν ληφθεί στο παρελθόν.

Στόχος η αναζήτηση της βέλτιστης λύσης, με οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια, δεδομένων των περιορισμών. Ένα από τα μέτρα αυτά είναι και η εξίσωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στο πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης η οποία αποτελούσε από το Νοέμβριο του 2011 «μνημονιακή» υποχρέωση της χώρας και είχε συμπεριληφθεί στον Προϋπολογισμό του 2012.

Μάλιστα με νομοθετική παρέμβαση της παρούσας Κυβέρνησης η εξίσωση επήλθε στο 80% του έως τότε ισχύοντος συντελεστή ΕΦΚ πετρελαίου κίνησης, χωρίς το πετρέλαιο κίνησης να μείνει στο αρχικό επίπεδο όπως προέβλεπε η αρχική συμφωνία με την Τρόικα. Είναι κατανοητό ότι εάν δεν λαμβάνονταν η συγκεκριμένη παρέμβαση θα έπρεπε να καλυφθεί το προκαλούμενο δημοσιονομικό κενό με ισοδύναμα μέτρα. Επίσης, προς αντιστάθμιση της επιβάρυνσης στα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα του πληθυσμού, προβλέφθηκε η χορήγηση επιδόματος θέρμανσης, ύψους 80 εκατ. € το 2012 και 270 εκατ. € το 2013, σε όσους, κατά τεκμήριο, το έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Πρόκειται για επίδομα που ήταν εκτός αρχικού Προϋπολογισμού του 2012 και το οποίο η Κυβέρνηση, με την κατάλληλη διαπραγμάτευση, το ενέταξε για να στηρίξει τους ασθενέστερους οικονομικά πολίτες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών, όσον αφορά το πετρέλαιο θέρμανσης, το εξάμηνο, Οκτώβριος 2012 - Μάρτιος 2013, η ποσότητα κατανάλωσης μειώθηκε κατά περίπου 68% έναντι του αντίστοιχου εξαμήνου 2011-2012. Παρ’ όλα αυτά, τα έσοδα από τον ΕΦΚ αυξήθηκαν κατά 75% ή κατά 120 εκατ. € περίπου. Αντίθετα, στο πετρέλαιο κίνησης, παρά τη μείωση του ΕΦΚ κατά 20%, οι ποσότητες εμφάνισαν οριακή αύξηση (0,8%) και, συνεπώς, τα έσοδα συρρικνώθηκαν κατά 17,4%. Επιπλέον, θα πρέπει να συνυπολογιστεί η επίπτωση της μειωμένης κατανάλωσης στα έσοδα από το Φ.Π.Α. πετρελαιοειδών. Τονίζουμε εκ προοιμίου ότι η μεταβολή των εσόδων ΦΠΑ δεν μπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά στην αύξηση (ή μείωση) του ΕΦΚ, καθώς ο ΦΠΑ επιβάλλεται στη λιανική τιμή πώλησης των εν λόγω αγαθών, η οποία επηρεάζεται σημαντικά από τις διεθνείς τιμές πετρελαίου και το εκτιμώμενο περιθώριο κέρδους των εταιρειών εμπορίας και των πρατηριούχων. Κρατώντας πάντα αυτή την επιφύλαξη, φαίνεται ότι τα έσοδα ΦΠΑ από το πετρέλαιο κίνησης μειώθηκαν οριακά κατά 2,7% μετά την εναρμόνιση του ΕΦΚ, αλλά, αντίθετα, τα έσοδα από Φ.Π.Α. πετρελαίου θέρμανσης συρρικνωθήκαν κατά 63% ή κατά 249 εκατ. € περίπου. Τέλος, σημαντικό στοιχείο που πρέπει να συνεκτιμηθεί είναι η απορρόφηση του επιδόματος θέρμανσης που προβλέφθηκε στον Κρατικό Π/Υ και η οποία για το 2013 περιορίζεται μέχρι στιγμής στα 53 εκατ. € περίπου, έναντι 270 εκατ. € που έχουν προβλεφθεί στον Κρατικό Π/Υ 2013.
Κατόπιν αυτών, αν και αναμένουμε τα οριστικά στοιχεία της κατανάλωσης και των εσόδων του Απριλίου 2013, τα σημαντικότερα συμπεράσματα από τα αποτελέσματα της εναρμόνισης του ΕΦΚ πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης φαίνεται να είναι ότι:
i.    Αύξησε σημαντικά τα έσοδα ΕΦΚ πετρελαίου θέρμανσης, αποτρέποντας την εμφάνιση δημοσιονομικού κενού από αυτή την πηγή.
ii.    Μείωσε την κατανάλωση πετρελαίου θέρμανσης, εν μέρει λόγω και της αποθεματοποίησης στην οποία προέβησαν τα νοικοκυριά, προκαλώντας μεγάλη μείωση εσόδων από Φ.Π.Α. Η εν λόγω υστέρηση δεν αντισταθμίστηκε, όπως αναμενόταν - με βάση την ιστορικά εκτιμώμενη ελαστικότητα ως προς την τιμή - από την αύξηση της κατανάλωσης στο πετρέλαιο κίνησης δεδομένης της μείωσης του ΕΦΚ κατά 20%.
iii.    «Ξεφούσκωσε» τις ποσότητες θέρμανσης, γεγονός που αποδίδεται εν μέρει στην εξάλειψη του κινήτρου για νόθευση του πετρελαίου κίνησης με το πετρέλαιο θέρμανσης, στοιχείο που δείχνει ότι περιορίστηκε το λαθρεμπόριο.
iv.    Επιβάρυνε τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα, επιβάρυνση που είχε προβλεφθεί ότι θα αντισταθμιζόταν πλήρως από τη χορήγηση του επιδόματος θέρμανσης, αλλά οι πολίτες δεν έκαναν χρήση του επιδόματος αυτού στην έκταση που αναμενόταν.
v.    Επιβάρυνε το περιβάλλον, κυρίως στα αστικά κέντρα, λόγω της χρήσης εναλλακτικών πηγών ενέργειας, ιδίως καυσόξυλων.
Στο πλαίσιο αυτό το Υπουργείο Οικονομικών, σε συνεργασία με τους κυβερνητικούς εταίρους, επανεξετάζει τον ΕΦΚ στο πετρέλαιο, ώστε να επιτύχει μια καλύτερη λύση του προβλήματος.
Η επιδίωξη είναι:
•    Να ελαφρυνθούν τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα.
•    Να αυξηθεί η κατανάλωση πετρελαίου θέρμανσης, η οποία θα οδηγήσει σε αύξηση εισπράξεων από ΦΠΑ.
•    Να μη δημιουργηθεί εκ νέου κίνητρο για νόθευση μεταξύ πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης.
•    Να μη δημιουργηθεί δημοσιονομικό κενό για την κάλυψη του οποίου να απαιτηθεί η λήψη ισοδύναμων μέτρων.
•    Να αξιολογηθεί το μέτρο της χορήγησης του επιδόματος θέρμανσης.
Τη λύση σε αυτή τη δύσκολη εξίσωση φαίνεται να δίνει η λελογισμένη μείωση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ΕΦΚ στο πετρέλαιο κίνησης βρίσκεται στο χαμηλότερο επιτρεπτό επίπεδο βάσει κοινοτικής οδηγίας (2003/96/ΕΚ) και ως εκ τούτο θα πρέπει να αποτραπεί η διαμόρφωση ισχυρού κινήτρου φοροδιαφυγής και λαθρεμπορίου. Σε διάφορα σενάρια που επεξεργαστήκαμε φαίνεται, των άλλων τηρουμένων σταθερών (ceteris paribus), να υπάρχει ένα σημείο ισορροπίας στο οποίο η μείωση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης και τα μειωμένα έσοδα που αυτή θα προκαλέσει, αντισταθμίζεται πλήρως από την αύξηση της κατανάλωσης και τα αυξημένα έσοδα από ΦΠΑ επί αυτής της κατανάλωσης. Τα σενάρια αυτά και τη σχετική μεθοδολογία, με πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού, συζητούμε με την Τρόικα με σκοπό να οριστικοποιήσουμε τον ερχόμενο Ιούνιο μια καλύτερη πολιτική για τον προϋπολογισμό και τους πολίτες.
Κλείνουμε τονίζοντας ότι, η επίτευξη του εθνικού στόχου για πρωτογενή πλεονάσματα το τρέχον έτος, θα μας προσδώσει επιπλέον βαθμούς ελευθερίας στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής και θα καταστήσει απτό στόχο την ελάφρυνση των συνεπών φορολογουμένων από την υπερφορολόγηση που επέβαλλαν οι αστοχίες του παρελθόντος.